ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯರು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಶಾಲಾ ರಜೆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ಇಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಷ್ಟ ಆಗುತ್ತೆ ಅಂತ. ಇಲ್ಲಿದೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ.
ಅರಿಗ್ನಾರ್ ಅಣ್ಣಾ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಚೆನ್ನೈ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 15 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ವನ್ಯಜೀವಿ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಇವೆ. ಸರಿಸುಮಾರು 1500 ವಿಧದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ತೆವಳುವ ಕೀಟಗಳು ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ.
ನಂದಂಕನನ್ ಮೃಗಾಲಯವು ಭಾರತದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮೃಗಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಮೃಗಾಲಯವನ್ನು “ಗಾರ್ಡನ್ ಆಫ್ ಹೆವನ್” ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಡಿಶಾದ ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ವೈಟ್ ಟೈಗರ್ ಸಫಾರಿಗೆ ಹೆಸರು ವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಪರೂಪದ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು.
ಈ ಮೃಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ದಿವಂಗತ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಕಂಬಲಕೊಂಡ ಅರಣ್ಯದ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಈ ಉದ್ಯಾನವನವು 625 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ಥಳೀಯವಾದ 80 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣಂ, ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ.
ಅಸ್ಸಾಂನ ರಾಜ್ಯ ಮೃಗಾಲಯವಾದ ಹೆಂಗ್ರಾಬರಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಿದ ಅರಣ್ಯದೊಳಗೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಬೇಲಿಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದ ಪ್ರದೇಶವು ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಂದ 113 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರೀತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಹೈದರಾಬಾದ್ನಿಂದ 16 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ನೆಹರು ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. 1963 ರಲ್ಲಿ, ಮೃಗಾಲಯವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. 380 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಮೃಗಾಲಯವು 1500 ಜಾತಿಯ ಸರೀಸೃಪಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ತನಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಮೈಸೂರು ಮೃಗಾಲಯವನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 10 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ನಂತರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮೃಗಾಲಯವು ಸುಮಾರು 168 ರೀತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಬಾಹ್ಯ ಅಲಂಕಾರಕಾರ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕಾ ತಜ್ಞರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಮೃಗಾಲಯದ ಮೂಲ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು, ಶ್ರೀ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್. ಮೂಲತಃ ಅರಮನೆ ಮೃಗಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದನ್ನು 1909 ರಲ್ಲಿ “ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್” ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಅಲೆನ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಮೃಗಾಲಯ ಅಥವಾ ಕಾನ್ಪುರ್ ಮೃಗಾಲಯವನ್ನು 1974 ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ಇದು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು 76.56 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹರಡಿದೆ. ಕಾನ್ಪುರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ.
ದೆಹಲಿ ಈ ಮೃಗಾಲಯ ಹಲವಾರು ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಸರೀಸೃಪಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ತನಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವುದು ದೆಹಲಿಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ 126 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರೀತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ.
ಸುಂದರವಾದ ಹಸಿರು ದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಹದಿನಾರನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ಕೋಟೆಯಾಗಿದೆ. ಮೃಗಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ ಮತ್ತು ನಂಬಲಾಗದ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಬಿಳಿ ಹುಲಿ.