ಮಣಿಪುರದ ಸೇನಾಪತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ 80 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ (ಝೆ-ಮ್ನುಯಿ) ಕಡಿದಾದ ಪರ್ವತದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ದೂರದ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನದ ಒಂದು ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮವು ಜೀವಂತ ಇತಿಹಾಸದ ಪಾಠವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಜನರು ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹೇಗೆ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಂದರ್ಶಕರು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು.
ಗ್ರಾಮವು ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ರಚಿಸಿದ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಳ್ಳಿಯವರೆಗಿನ ನಡೆದಾಟವು ಸವಾಲಿನದ್ದಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆ ಪರ್ವತ ತಲುಪಿ ಮೇಲಿನಿಂದ ನೋಟಗಳು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.
ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್, ಅದರ ದೂರದ ಸ್ಥಳದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಝೆಮ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೂ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಧುನೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ತಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಸ್ವತಃ ಒಂದು ಸಾಹಸವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಕೊನೆಯ ಎರಡು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಏರಬಹುದು. ಕಡಿದಾದ ಪರ್ವತಾರೋಹಣ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ 90 ಡಿಗ್ರಿ ಕೋನವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅನನ್ಯ ಮತ್ತು ಮರೆಯಲಾಗದ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ನೋಟವು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಬಂಡೆಯ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮನೆಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ನೇತಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.
ಮನೆಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದರೂ ಸುಂದರವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೇಲಿನ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಸ್ಪೆಶಲ್ ಹೈಲೈಟ್ ಆಗಿವೆ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಕಿತ್ತಳೆ ಮತ್ತು ಎಲೆಕೋಸು ತೋಟಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಬಳಿ ಹುಟ್ಟುವ ಬರಾಕ್ ನದಿಯು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸಂದರ್ಶಕರು ನೋಡಲೇಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ವಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಖುಲ್ಲೆನ್ ಗ್ರಾಮವು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು 7 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1 ಮೀಟರ್ ದಪ್ಪವನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ, ಜುಮ್ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಬುಗ್ಗೆ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಗ್ರಾಮವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಸ್ಥಳ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇದು ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗತಕಾಲದ ಆಕರ್ಷಕ ಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳಿAದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಲಿನ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿಂದ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ಪಾಚಿಯಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಗುಡಿಸಲು ಛಾವಣಿಯ ಮನೆಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿರೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಸಹಯೋಗ ಮತ್ತು ಕೋಮು ನೆರವು ಝೆಮ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ, ಇದು ಸಮುದಾಯದೊಳಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಏಕತೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತದೆ.
ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಝೆಮ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನದ ಒಂದು ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುವ ತಾಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದರ ದೂರದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸವಾಲಿನ ಚಾರಣದೊಂದಿಗೆ, ಇದು ಹೃದಯದ ಮಸುಕಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧರಾಗಿರುವವರಿಗೆ, ಇದು ನೋಡಲೇಬೇಕಾದ ತಾಣವಾಗಿದೆ.
ಯಾಂಗ್ಖುಲೆನ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯವೆಂದರೆ ಚಳಿಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳಾದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್. ಹವಾಮಾನವು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನವು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಪ್ರವಾಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆನಂದಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಜೂನ್ ನ ಬೇಸಿಗೆಯ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಶಕರು ಸಹ ಬೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.